Rozliczenie pomocy z tarczy COVID-19
Ponad 60 miliardów złotych trafiło do małych i średnich firm w ramach programu Tarcza Finansowa PFR. Kolejne miliardy złotych popłynęły do przedsiębiorców z ZUS-u i Urzędów Pracy.
Większość z tych środków to pomoc bezzwrotna. Jest jednak mały haczyk, w większości przypadków otrzymane i wydatkowe środki należy odpowiednio rozliczyć lub wypełnić inne obowiązki przewidziane w umowach i przepisach prawa. Spójrzmy co należy zrobić, aby nie narazić siebie i swojej firmy na konieczność zwrotu tak potrzebnych przecież w czasach kryzysu środków.
Tarcza finansowa PFR
Udzieloną subwencję, w kontekście obowiązku jej rozliczenia, należy podzielić na cztery równe części.
Pierwsza część, a więc 25% kwoty otrzymanej pomocy podlega bezwzględnemu obowiązkowi zwrotu. Pozostałe 75% kwoty może zostać umorzone przy spełnieniu kilku warunków. Pierwszym z nich jest konieczność prowadzenia działalności gospodarczej przez kolejne 12 miesięcy licząc od dnia otrzymania środków. Spełnienia tego warunku gwarantuje przedsiębiorcy możliwość zachowania ¼ otrzymanych środków. Drugim kryterium jest utrzymanie stanu zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty. Jeżeli przez okres 12 miesięcy po dacie otrzymania środków, pracodawca utrzyma zatrudnienie na poziomie jak w dacie otrzymania subwencji, będzie mógł zatrzymać kolejne 25% otrzymanych środków. Jeżeli poziom zatrudnienia spadnie, nie spowoduje to automatycznie konieczności zwrotu całej 25% części, a jedynie proporcjonalnej, odpowiedniej do spadku zatrudnienia części. Ostatnie 25% kwoty subwencji pracodawca będzie mógł zatrzymać jeżeli osiągnie stratę finansową równą tej kwocie. Dwa ostatnie kryteria są szczególnie zawiłe.
Co istotne, kwota subwencji finansowej, która podlega zwrotowi, jest spłacana w 24 równych miesięcznych ratach, rozpoczynając od 13 miesiąca kalendarzowego, licząc od pierwszego pełnego miesiąca kalendarzowego po dacie wypłaty subwencji finansowej.
Często pojawia się pytanie czy pracodawca musi zatrudniać tych samych pracowników, aby spełnić warunek utrzymania zatrudnienia. Nie jest to konieczne. Bada się jedynie średnią pracowników w okresie 12 miesięcy. Jeżeli średnia ta jest wyższa lub równa stanowi zatrudnienia z dnia udzielenia subwencji to przedsiębiorca kwalifikuje się do zatrzymania jednej czwartej otrzymanych środków.
Należy pamiętać, że według założeń programu nie ma możliwości zwolnienia przedsiębiorcy ze zwrotu całej otrzymanej subwencji. Każdorazowo, przynajmniej 25% otrzymanych środków będzie podlegać zwrotowi.
Regulamin PFR jasno przewiduje kryteria umarzania poszczególnych części subwencji, jednakże każdy przypadek będzie oceniany indywidualnie Pozostawiono furtkę dla przedsiębiorców, którzy z jakichś względów nie spełnią przesłanek umorzenia, ale ich sytuacja będzie na tyle zła, że będą mogli zostać zwolnieni z tego obowiązku.
Umorzenie pożyczki 5 tysięcy złotych
Jedną z form pomocy, z której najchętniej korzystali przedsiębiorcy była pożyczka w kwocie 5.000 zł udzielana przez powiatowe urzędy pracy na pokrycie bieżących kosztów prowadzenia działalności. Początkowo przepisy przewidywały, że przedsiębiorcy będą musieli złożyć wniosek o umorzenie tej pożyczki do właściwego urzędu pracy. Ostatecznie ustawodawca postanowił zwolnić przedsiębiorców z tego technicznego obowiązku i przerzucić go na pożyczkodawcę, a więc urząd pracy. Obecnie, aby pożyczka została umorzona wystarczy prowadzić działalność gospodarczą przez okres trzech miesięcy od dnia otrzymania pożyczki. Po tym czasie urząd sam zweryfikuje ten fakt w odpowiednim rejestrze i pożyczkę umorzy, o czym (prawdopodobnie) poinformuje stosownym pismem.
Świadczenia na rzecz ochrony miejsc pracy
Bardzo popularną formą pomocy są również udzielane przez powiatowe i wojewódzkie urzędy pracy dotacje na rzecz ochrony miejsc pracy polegające na przyznaniu pracodawcom dofinansowania wynagrodzeń pracowników.
Tutaj również zmienił się zakres obowiązków w zakresie rozliczenia się z otrzymanej pomocy. Znacząco ograniczono konieczność kompletowania i przesyłania przez pracodawców dokumentacji. Aktualnie jedynym wymogiem jest złożenie krótkiego oświadczenia na formularzu, w którym wskazuje się ilość otrzymanych środków oraz potwierdza fakt ich wykorzystania zgodnie z zawartą umową.
Oczywiście te uproszczenia nie powodują, że urzędy straciły prawo do szczegółowej weryfikacji czy środki wydatkowano prawidłowo. W dalszym ciągu, na wezwanie urzędu, pracodawca jest zobowiązany – pod rygorem zwrotu otrzymanych środków – do szczegółowego wykazania czy prawidłowo, zgonie z umową środki te wydatkował.
Pomoc z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych ustawodawca powierzył zadania w zakresie udzielenia dwóch najbardziej powszechnych form pomocy w ustawie antykryzysowej, a więc zwolnienia ze składek ZUS oraz tzw. świadczeń postojowych. Obie formy pomocy mają charakter bezzwrotny i nie podlegają obowiązkowi rozliczenia się. Po stronie beneficjentów nie ma zatem konieczności podejmowania jakichkolwiek czynności.
Na koniec należy wyraźnie podkreślić, że czym innym jest zakres obowiązków w procedurze rozliczenia się beneficjentów z otrzymanej pomocy, a czym innym jest możliwość dochodzenia przez właściwe organy zwrotu wypłaconych środków, w sytuacji ustalenia, że zostały pozyskane lub wydatkowane niezgodnie z przepisami ustawy lub umowy. Może się zatem zdarzyć sytuacja, że pomimo spełnienia wymogów formalnych i rozliczenia się z otrzymanych środków, odpowiedni organ wyda decyzję ustalającą obowiązek zwrotu całej otrzymanej dotacji. Jednak zawsze od takiej negatywnej decyzji będzie można odwołać się do sądu. Nie można wykluczyć, że powiększający się deficyt budżetowy skłoni organy do masowego wydawania decyzji wzywających do zwrotu tych środków. Jak wiadomo tylko część osób będzie dochodzić swoich praw dalej przed sądem.
Kancelaria Legalna specjalizuje się w świadczeniu pomocy prawnej w zakresie wszystkich form pomocy. Zarówno na etapie pozyskania środków, jak również ich rozliczenia oraz ewentualnie w razie żądania ich zwrotu. Zapraszamy do kontaktu.
Najnowsze artykuły
Kary umowne w nowym Prawie Zamówień Publicznych
5 lutego 2021
Stała obsługa prawna dla firmy – dlaczego warto?
27 lipca 2023
Spółki komandytowe podatnikami CIT
16 października 2020