PFR wzywa kantory do zwrotu wielomilionowych subwencji.

W ostatnich dniach odnotowaliśmy szereg zapytań od naszych Klientów, dotyczących konsekwencji niezastosowania się właścicieli kantorów do otrzymanego z Polskiego Funduszu Rozwoju S.A. (w skrócie PFR) wezwania do zwrotu otrzymanej dotacji wraz z odsetkami, które zainteresowanym doręczono za pośrednictwem kancelarii prawnej. Pamiętamy, że PFR udzielał subwencji pomocowych mających rekompensować przedsiębiorcom skutki pandemii COVID-19 w ramach popularnych „tarcz”.

W treści wezwań do zapłaty ustanowiony pełnomocnik wskazał m.in., iż „Działając w imieniu Polskiego Funduszu Rozwoju S.A. z siedzibą w Warszawie na podstawie umowy subwencji finansowej zawartej pomiędzy PFR a Beneficjentem w ramach programu rządowego „Tarcza Finansowa Polskiego Funduszu Rozwoju dla Małych i Średnich Firm” oraz na podstawie § 11 ust. 13 Regulaminu ubiegania się o udział w Programie („Regulamin”), wzywam do zwrotu – w terminie 7 dni od dnia otrzymania niniejszego wezwania – niespłaconej kwoty niezasadnie otrzymanej subwencji finansowej wraz z należnymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie, na poniżej wskazany numer rachunku bankowego.”

W dalszej części pisma wskazano, że „w stosunku do podmiotów prowadzących działalność kantorową należy przyjąć, że osiągane z prowadzonej przez te podmioty działalności „obroty gospodarcze (przychody ze sprzedaży) powinny być rozumiane – dla potrzeb Programu – jako tzw. spread, tj. różnica pomiędzy ceną sprzedaży waluty, a ceną jej zakupu. Tylko takie rozumienie przychodu ze sprzedaży wartości dewizowych jest zgodne z zasadami i celem Programu, który został uruchomiony w celu udzielania pomocy stanowiącej rekompensatę realnie ponoszonych przez przedsiębiorców strat w związku z pandemią COVID-19. Dodać należy, że zgodnie z § 16 ust. 1 Regulaminu: „PFR może przekazywać informacje, dotyczące niniejszego Regulaminu, w formie komunikatów publikowanych na stronie www.pfrsa.pl. Komunikaty mają charakter informacyjny”.

Korzystając z powyższego uprawnienia, w dniu 17 maja 2020 roku PFR, z uwagi na pojawiające się zapytania i celem potwierdzenia prawidłowej wykładni, opublikował komunikat w sprawie interpretacji pojęcia przychodów ze sprzedaży przedsiębiorstwa w rządowym programie „Tarcza Finansowa Polskiego Funduszu Rozwoju dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw” (dalej jako „Komunikat”). Następnie w dniu 17 czerwca 2020 roku PFR doprecyzował powyższy Komunikat, wskazując, że „W przypadku transakcji wymiany walut dokonywanych przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą polegającą na kupnie i sprzedaży wartości dewizowych oraz pośrednictwie w ich kupnie i sprzedaży (działalność kantorowa), za przychód ze sprzedaży należy uznać zrealizowany wynik w okresie miesięcznym. Wynik ten rozumiany jest jako różnica pomiędzy wartością sprzedaży danej waluty a wartością zakupu danej waluty w tym miesiącu”.

Wezwania kończą się wyliczeniem żądanej do zwrotu kwoty, a ta w przypadku każdego z naszych Klientów jest niebagatelna, bo wraz z odsetkami wynosi około 2,5 mln złotych.

PFR a kantory – czy PFR może żądać zwrotu subwencji?

Zagadnienie to jest bardzo złożone i nie sprowadza się jedynie do kwestii oceny słuszności takiego czy innego rozwiązania. Wiele dostępnych na ten temat publikacji internetowych przykłada dużą wagę do wydanego przez Sąd Okręgowy w Warszawie wyroku z dnia 28 września 2022 r. (sygn. akt XVI GC 336/21), w którym co do zasady Sąd uznał prawo PFR do dokonywania własnej interpretacji pojęcia przychodu, a nadto uznał, że PFR miał prawo zmienić regulamin programu po zawarciu umowy z beneficjentem. To wystarczyło, aby pojawiły się głosy, że sprawa została przesądzona i to na niekorzyść przedsiębiorców. Otóż nic bardziej mylnego. Ci, którzy tak twierdzą zupełnie pomijają układ ról procesowych, a więc fakt, że w ww. sprawie to przedsiębiorca, który zdecydował się na dobrowolny zwrot był powodem, a PFR stroną pozwaną.

Nie ulega wątpliwości, że jeżeli PFR zdecyduje się odzyskać pieniądze od podmiotów, które nie zdecydują się na dobrowolny zwrot, będzie zmuszony wystąpić z pozwem do sądu cywilnego. Wówczas role procesowe się odwrócą.

Dlaczego ma to tak istotne znaczenie? Najprościej rzecz ujmując, PFR jako powód w sprawie nie będzie mógł powoływać się na art. 5 kodeksu cywilnego, który pozwala sądowi oddalić powództwo jeżeli te – choć prawnie uzasadnione – byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Za takie bowiem sąd mógłby uznać otrzymane przez jednostkowe kantory dotacje w wysokości 3,5 mln złotych w sytuacji, w której relatywnie nie poniosły one w trakcie pandemii aż tak dużych strat.

W sporze, w którym pozwanym byłby PFR stwarzałoby to szansę dla pozwanego, aby przekonywać sąd, że na rzekomo „nieuczciwym” zachowaniu kantorów stracili inni, „uczciwi” przedsiębiorcy. Tego typu argumentacja przekonała Sąd Okręgowy w Warszawie, który 28 września 2022 r. wydał wyrok w powołanej wyżej sprawie.

Tym razem – jeżeli to PFR zdecyduje się pozwać właściciela kantoru – nie będzie mógł skutecznie odwoływać się do argumentów słusznościowych, ale zmuszony będzie do wykazania, że umowa, którą strony zawarły, daje PFR możliwość żądania zwrotu całej kwoty udzielonej subwencji, a to nie jest już wcale takie proste.

PFR a Kantory – czy trzeba będzie zwrócić subwencje?

Naszym Klientom -po przeanalizowaniu dostarczonych przez nich dokumentów- rekomendujemy, aby dobrowolnie subwencji ani odsetek nie zwracali, gdyż w przeanalizowanych przez nas sprawach nie znajdujemy ku temu dostatecznych podstaw prawnych. Jednocześnie jesteśmy przekonani, że ewentualny dokonany zwrot byłby nieodwracalny. Dużo większe szanse zespół nasz dostrzega w obronie przed żądaniami PFR, aniżeli w próbie późniejszego odzyskania oddanych pieniędzy w sytuacji, kiedy np. okaże się, że sądy masowo podzielą nasze przekonanie o bezzasadności roszczeń PFR i niebawem zaczną powództwa PFR przeciwko kantorom oddalać.

Należy podkreślić, że choć umowy zawierane z PFR miały praktycznie jeden wzór, to jednak sytuacja poszczególnych przedsiębiorców może być różna. Istotne są m.in. takie elementy jak data zawarcia umowy oraz data dokonania spłaty ostatniej raty nieumorzonej części subwencji. Każdą sytuację należy przeanalizować odrębnie.

Jeżeli opisany problem dotyczy także Twojej firmy, zachęcamy do kontaktu z naszą kancelarią. Posiadamy bogate doświadczenie i praktyczną wiedzę jak podjąć skuteczną walkę z żądaniami PFR. Dokładnie przeanalizujemy każdą sytuację i przedstawimy rzetelną informację na temat Twoich szans w prawdopodobnym sporze z PFR. Otrzymasz elastyczną ofertę, opartą w dużej mierze o wynagrodzenie zależne od sukcesu. Napisz do nas subwencje@legalna.pl lub zadzwoń 880 10 1000.